Onafhankelijke consultancy sinds 1992
Galerij 3, 1411 LH Naarden
tel.: 035 6943060 / fax: 035 6951632
|
Onafhankelijke consultancy sinds 1992 Galerij 3, 1411 LH Naarden tel.: 035 6943060 / fax: 035 6951632
|
|
home
|
Chief Financial Officer, juli-augustus 2004 "CFO-column: Steekproefsgewijs", door Ruud Veenstra Een wijdverspreide fabel is dat materiële onjuistheden in de jaarrekening door het gebruik van steekproeven door de accountant over het hoofd kunnen worden gezien: “De accountant kan ‘immers’ niet alles zien, dan zou de controle te duur worden.” Falende accountantscontrole kan echter niet worden goedgepraat door te verwijzen naar een controlemiddel. Het is immers de verantwoordelijkheid van de accountant om adequate controlemiddelen te kiezen en daarvan verantwoord gebruik te maken. Hier komt bij dat accountants nauwelijks statistische steekproeven gebruiken en ook de accountantsopleidingen nauwelijks aandacht aan dit onderwerp besteden. Er is sprake van onbekendheid, koudwatervrees en tekortschietend onderwijs. Nog erger is dat, wanneer falende accountantscontrole aan 'steekproeven' wordt toegeschreven, het gebruik van statistische steekproeven volstrekt ten onrechte in diskrediet wordt gebracht. Dat is jammer, want statistische steekproeven zijn een effectief controlemiddel om onjuistheden in de jaarrekening en de financiële verslaggeving juist niet over het hoofd te zien en cijferbrij op efficiënte wijze te doorgronden. Ten eerste dwingt het toepassen van steekproeven zowel de accountant als de onderneming om de volle aandacht te richten op de controleerbaarheid van de onderneming en de informatiesystemen. Zonder dat voldaan is aan de eis van controleerbaarheid zijn adequate steekproeftoepassingen namelijk niet mogelijk. Nu controleerbaarheid van de onderneming in het maatschappelijk verkeer ook wordt gezien als een conditio sine qua non voor goed ondernemingsbestuur, kan instrumenteel goed gebruik worden gemaakt van deze eigenschap van steekproeven. Geen genade In plaats van steekproeven als schuldige aan te wijzen zijn er dus goede redenen om ‘steekproeven’ als oplossing aan te bevelen. Met behulp van steekproeven komen de “grijze gebieden” binnen de ondernemingsactiviteiten, de ondernemingsfinanciering, de informatiesystemen, de administratie en de jaarrekening genadeloos naar voren. Daarmee zou het adequaat toepassen van statistische steekproeven in de accountantscontrole zelfs kunnen uitgroeien tot een belangrijke indicator voor de controleerbaarheid van de informatiesystemen. Ten tweede kan de accountant, als de onderneming op orde is, door het gebruik van steekproeven uiterst nauwkeurige en gekwantificeerde uitspraken doen over de jaarrekeningposten. Door bijvoorbeeld slechts 459 posten van een zeer grote, aan accountantscontrole te onderwerpen, populatie te controleren en daarbij geen fouten te vinden, kan de accountant met 99% zekerheid vaststellen dat de gehele populatie minder dan 1% fouten bevat. Ook in grote complexe omgevingen kan door het gebruik van adequate steekproefmethoden een uiterst precieze accountantscontrole worden uitgevoerd met betrekking tot alle relevante aspecten van de administratieve, operationele en logistieke informatiesystemen, mits de systemen op orde zijn! Om ten volle profijt te trekken uit de toepassing van statistische steekproeven dient de accountantscontrole gegevensgericht te worden gedefinieerd vanuit de samenhang tussen de afzonderlijk te controleren jaarrekeningposten en dienen de controlewerkzaamheden meer dan gebruikelijk is te worden gericht op zowel de inhoud als de controleerbaarheid van de informatiesystemen. De hieruit voortvloeiende voordelen voor de versterking van de organisatie van de cliënt en de exactheid van de uitspraken over de cijfers zijn evident. Het wordt tijd dat de opleidingen voor accountants en de accountantspraktijk zich hiervan weer bewust worden. Gecontroleerde ondernemingen staat niets in de weg om aan hun accountants stringente eisen te stellen met betrekking tot kennis, vaardigheden en toepassing van statistische steekproeven. Gezien de te behalen voordelen is dat zelfs zeer aan te bevelen. |